لوبيا (Beans) phaseolus vulgaris L

مشخصات بتانيكي لوبيا (گياه‌شناسي):

نام علمي لوبيا phaseolus vulgaris L. مي‌باشد گياهي است يكساله علفي كه داراي ساقه بندبند مي‌باشد. تعداد بندها و فاصله آنها از همبستگي به تيپ لوبيا دارد. لوبيا گياهي خودگشن بوده و گونه‌هاي مختلف آن از نظر شكل بوته، طول و غلاف و تعداد دانه در غلاف و اندازه دانه با هم متفاوت مي‌باشند.

تعداد كروموزهاي لوبيا 22=n2 مي‌باشد. دانه لوبيا در رنگهاي مختلف مانند سفيد، قرمز، صورتي، بنفش، كرم، خاكستري، قهوه‌اي، كرم با لكه‌هاي قرمز و سياه و ابلق، الوان ظاهر شده و شكل دانه‌ها نيز قلوه‌اي، كروي كروي و استوانه‌اي و يا تركيبي از آنها ديده مي‌شود. (27و26)

لوبيا با نام انگليسي common bean از راسته Rosales خانواده leguminosae و زير خانواده Papilionidae و شاخه phaseolae و زير شاخه Phaseoliae و جنس phaseolus مي‌باشد.

لوبيا از نظر الگوي رشد growth habit به چهار تيپ به شرح زير تقسيم مي‌شود:

تيپ 1- كاملا بوته‌اي Type I- Determinate Bush

تيپ 2- بوته‌اي با كمك پيچك Type II- Indeterminate Bush

تيپ 3- نيمه رونده خوابيده Type III- Indeterminate Bus

تيپ 4- كاملا رونده Type IV- Indeterminate Climbing

توضيح: در لوبياهاي Determinate جوانه انتهاي ساقه به يك گل آذين ختم شده و رشد گياه متوقف مي‌گردد. اما در لوبياهاي Indeterminate جوانه انتهايي به يك مريستم ختم شده و گياه حتي در زمان گلدهي به رشد خود ادامه مي‌دهد. جنس phaseolus شامل تقريباً 35 گونه (اسپس) مي‌باشد كه چهار گونه آن به شرح زير قابل كشت مي‌باشند:

1. phaseolus Vulgaris L.

2. phaseolus Lunatus L.

3. phaseolus Coccineus L.

4. phaseolus Acutifolius A. Gray Var Latifolius Freeman

مانند ساير اعضاء زيرخانواده papilionoideae لوبيا phaseolus Vulgaris داراي غده‌هاي تثبيت‌كننده ازت در روي ريشه ريشه‌هاي جانبي در قسمت بالا و وسط سيستم ريشه مي‌باشد. اين غده‌ها (Nodules) بوسيله باكتري از جنس Rhizobium بصورت كلني درآمده‌اند كه ازت هوا را تثبيت مي‌نمايند. ازت تثبيت شده مكمل احتياج گياه از نظر ازت مي‌باشد. خصوصيات خاك مانند ساختمان، نفوذپذيري، تهويه، نگهداري و حرارت و مواد غذايي موجود در آن تعيين‌كننده اندازه و شكل نهائي سيستم ريشه مي‌باشند.

آب و هواي مناسب كشت لوبيا:

لوبيا گياهي است حرارت دوست (ترموفيل) و در مناطق كه داراي آب و هواي گرم مانند آمريكاي جنوبي باشند بخوبي رشد مي‌نمايد اما در مناطق معتدل و سردسير معتدل نيز قابل كشت بوده و به خوبي محصول مي‌دهد با اين تفاوت كه در مناطق گرمسير آمريكاي‌جنوبي بيش از يكبار در سال مي‌توان آنرا كشت كرد اصولاً چون لوبيا يك كشت بهاره مي‌باشد از نظر آب و هوا داراي محدوديت چنداني نمي‌باشد و در اكثر نقاط كشور مي‌توان آنرا كشت كرد. حداقل درجه حرارت براي جوانه زدن لوبيا بين 10-12 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد.

حرارت اپتيم براي رشد و تكامل لوبيا 20 تا 28 درجه سانتي‌گراد بوده و مجموع درجه حرارت‌هاي موردنياز براي رشد طبيعي آن از 1500 تا 3000 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد.

خاكهاي مناسب كشت لوبيا:

لوبيا اصولاً در هر نوع خاكي قابل كشت مي‌باشد اما بهترين محصول را در خاكهاي سبك و غني از مواد آلي مي‌دهد. خاكهاي شني رسي كه از نفوذپذيري خوبي برخوردار باشند براي كشت لوبيا مناسب هستند. خاكهاي با بافت رسي سنگين و فقدان زهكش مناسب براي كشت لوبيا مناسب نيستند.

لوبيا نسبت به شوري خاك حساس بوده و بالا بردن سطح شوري خاك را تحمل نخواهد كرد. ماسبترين PH براي رشد لوبيا 6 تا 7 مي‌باشد.

سابقه كشت،مناطق كشت،محدوده كشت و برداشت

لوبيا يكي از مهمترين گونه‌هاي مختلف خانواده لگومينه Leguminosae و اصلي‌ترين محصولات حبوبات در دنيا مي‌باشد. لوبيا در پنج قاره دنيا توزيع گرديده و سطح كشت جهاني آن حدود 24 ميليون هكتار و ميزان عملكرد متوسط آن حدود 500 كيلوگرم در هكتار مي‌باشد. بطور كلي مبداء پيدايش لوبيا آمريكاي مركزي و جنوبي بوده و به احتمال خيلي قوي مكزيك مي‌باشد. يافته‌هاي باستان‌شناسي در مكزيك و آمريكان جنوبي نشان مي‌دهد كه لوبيا/5000 سال قبل از ميلاد مسيح شناخته شده است. لوبيا بواسطه داشتن پروتئين بين 20 تا 25 درصد و هيدروكربورها بين 55 تا 60 درصد از نظر تغذيه محصول بسيار ارزشمندي مي‌باشد و قسمت عمده‌اي از جيره غذائي روزانه مردم جهان بخصوص آمريكاي مركزي و جنوبي و آسيا را تشكيل مي‌دهد. لوبيا بدوصورت دانه خشك و غلاف و دانه سبز كه كاملاً نرسيده مصرف مي‌شود. در سال زراعي 80 سطح زيركشت لوبيا در ايران 93 هزار هكتار و توليد آن 146 هزار تن و متوسط عملكرد 1592 كيلوگرم در هكتار در كشت آبي و 1110 كيلوگرم در هكتار در كشت ديم بوده است.

حبوبات پس از غلات مهم ترين منبع غذايي بشر و لوبيا از مهم ترين حبوبات جهان محسوب مي شود . لوبيا يكي از منابع مهم پروتئين و توليد انرژي براي انسان م يباشد . انواع لوبيا 20 تا 25 درصد پروتئين دارد كه مي تواند جايگزين مناسبي براي پروتئين حيواني باشد . بزرگترين كشورهاي توليد كننده لوبيا آمريكا ، برزيل ، مكزيك و چين ميباشند . در ايران سطح زير كشت لوبيا در سال 1379 حدود 105264 هكتار و توليد آن 182742 تن بود .استانهاي لرستان ، مركزي، چهارمحال و بختياري ، فارس، زنجان ، اصفهان و آذربايجان شرقي مهمترين مناطق كشت اين محصول مي باشند .سطح زير كشت لوبيا در استان مركزي 13657 هكتار و توليد آن 22523 تن و ميانگين عملكرد لوبيا در استان 1649 كيلوگرم در هكتار بوده كه شهرستان خمين ، اراك و شازند بيشترين سطح زير كشت لوبيا در استان را دارند . با توجه به مزيت هاي نسبي كشت لوبيا از نظر تغذيه اي و اقتصادي ، لزوم توسعه روشهاي نوين كشت لوبيا و افزايش عملكرد در واحد سطح ضروري است .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: